ในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา มีสัญญาณความขัดแย้งภายในจากกองทัพรัสเซียกับกลุ่มแวกเนอร์ ทหารรับจ้างของรัสเซีย ก่อนที่จะประกาศก่อกบฏ และเคลื่อนกองกำลังเข้ายึดเมืองทางทหารอย่าง “รอสตอฟ” ทางตอนใต้ของรัสเซียได้สำเร็จภายในวันเดียว และเตรียมมุ่งหน้าบุกกรุงมอสโกว
ย้อนไปในวันศุกร์ที่ 23 มิ.ย.66 “เยฟเกนี ปริโกซิน” อดีตพ่อครัวหัวหน้ากลุ่มแวกเนอร์ได้ออกแถลงการณ์เป็นคลิปเสียงในแพลตฟอร์มเทเลแกรม ระบุว่า กองกำลังรัสเซียโจมตีทางอากาศใส่หน่วยทหารแวกเนอร์ของเขา แต่ไม่ได้ให้รายละเอียดว่าการโจมตีเกิดขึ้นที่ไหน
นอกจากนั้นปริโกซินยังระบุด้วยว่า เฮลิคอปเตอร์ของกองทัพรัสเซียได้เปิดฉากยิงใส่พลเรือน ส่งผลให้กลุ่มแวกเนอร์ต้องยิงเฮลิคอปเตอร์ลำดังกล่าว
ถ้อยแถลงเต็มไปด้วยน้ำเสียงโกรธเกรี้ยว และต่อมาปริโกซินก็ได้ประกาศว่า แวกเนอร์จะก่อกบฏ และตั้งเป้าจะโค่นล้ม “เซอร์เกย์ ชอยกู” รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมให้ได้ นั่นเป็นที่มาของรายงานข่าวด่วน ทั้งยังส่งผลให้ทางการกรุงมอสโกวตรึงกำลังเจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยกันอย่างเข้มงวด
จากนั้นในช่วงเช้าของวันนี้ 24 มิ.ย. 2566 ปริโกซิน ก็ได้ออกแถลงการณ์อีก โดยครั้งนี้เป็นภาพวิดีโอถ่ายจากเมืองรอสตอฟออนดอน ยืนยันข่าวลือที่ว่า กลุ่มแวกเนอร์เข้ายึดอาคารทางการทหารของเมืองได้สำเร็จ!
ไม่เพียงเท่านั้นยังมีการเผยแพร่ข้อมูลมากมายจากปริโกซิน ในช่วง 24 ชั่วโมงที่ผ่านมา โดยมีเนื้อหาหลักๆ เปิดโปงว่าปฏิบัติการทางการทหารที่รัสเซียอ้างว่าต้องปลดปล่อยผู้คนจากยูเครนจนนำมาสู่การต่อสู้ในสงครามนั้นเป็นเรื่องแหกตา โดยเหตุผลทั้งหมดที่แต่งเรื่องขึ้นก็เพียงเพื่อรัสเซียจะได้มีความชอบธรรมในการบุกยูเครน และเพื่อที่เซอร์เกย์ ชอยกู รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมของรัสเซียจะได้ขึ้นเป็นวีรบุรุษของชาติ
สำหรับกลุ่มแวกเนอร์ เป็น “ทหารรับจ้าง” จากบริษัทของรัสเซีย ผู้ก่อตั้งคือ “เยฟเกนี ปริโกซิน” อดีตพ่อครัวคนสนิทของประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน โดยตลอดสงครามที่ผ่านมา แวกเนอร์เป็นแนวหน้าในการสู้รบ โดยเฉพาะในสมรภูมิเมืองบัคมุต เมืองทางตะวันออก ที่รัสเซียต้องการจะยึดให้ได้
ในบรรดาทหารรับจ้างกลุ่มนี้ มีอาชญากรที่ทางการรัสเซียได้ปล่อยออกจากเรือนจำให้มาเข้าร่วมกับกองกำลังแวกเนอร์ โดยมีเงื่อนไขว่าหากชนะสงคราม พวกเขาก็จะพ้นโทษไม่ต้องถูกคุมขังอีกต่อไป ดังนั้นนักรบกลุ่มนี้จึงถือเป็นทหารเดนตายสายโหดที่เป็นหัวหอกสำคัญในสงครามรัสเซีย-ยูเครน แต่ดูเหมือนว่าความสำคัญของแวกเนอร์กลับไปขัดขากับกองกำลังทหารรัสเซียที่ดำเนินงานภายใต้กระทรวงกลาโหมที่มี “เซอร์เกย์ ชอยกู” รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม คุมกำลังอยู่นั่นเอง
ล่าสุด กลุ่มนักรบรับจ้างแวกเนอร์ ที่กำลังเดินทัพเกือบถึงมอสโกว ได้เริ่มถอยหลังกลับแล้ว(24มิ.ย.) เป็นการยุติการก่อรัฐประหาร และการเคลื่อนทัพไปมอสโกว พร้อมถอนกำลัง หลังจากได้รับการเจรจาเป็นข้อตกลงที่น่าพอใจ รวมถึงการนิรโทษกรรมด้วย ถือเป็นการคลี่คลายสถานการณ์ความตึงเครียดไปได้บ้าง แต่นี่ได้กลายเป็นความท้าทายครั้งใหญ่ต่อการกุมอำนาจของประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน แห่งรัสเซีย แม้ เยฟเกนี ปริโกซิน ผู้นำของกลุ่มจะบอกว่าเพื่อหลีกเลี่ยงการนองเลือดก็ตาม
หัวหน้ากลุ่มแวกเนอร์กล่าวเพียงว่า เขาได้พิสูจน์ประเด็นของเขาแล้ว และกลุ่มของเขาพร้อมที่จะหยุดการรุกคืบในมอสโกว
“สุทธิชัย หยุ่น” สื่ออาวุโสและนักวิเคราะห์สถานการณ์โลก ได้ทวิตบทวิเคราะห์ในบัญชีทวิตเตอร์ @suthichai ไว้ว่า
เกิด ‘ดีลลับ สงบศึก’ นาทีสุดท้ายระหว่างปูตินกับหัวหน้า Wagner:
Yevgeny Prigozhin จะออกจากรัสเซียไปยังเบลารุส และรัฐบาลรัสเซียยกเลิกข้อกล่าวหา “กบฏ” กับเขาและกองกำลังวากเนอร์
เหตุผลทางการ? เพื่อหลีกเลี่ยง “การนองเลือด”
ข่าวหลายกระแสแจ้งว่าปูตินขอให้ประธานาธิบดี Lukashenko ของเบลารุสเป็นคนกลางช่วยไกล่เกลี่ยสงบศึกขณะที่ทหารวากเนอร์บางส่วนเตรียมบุกเข้ากรุงมอสโกเมื่อคืน (ตามเวลาบ้านเรา)
ภาพนี้สำนักข่าวรอยเตอร์บอกว่าถ่ายตอนปริโกซินกำลังออกจากเมือง Rostov มุ่งสู่เบลารุสตามข้อตกลงกับปูติน
ทหารรับจ้างวากเนอร์กระจายตัวกลับไปหน่วยรบในสนามของตน
แต่สถานการณ์ยังไม่ปกติเพราะเหตุการณ์ “ก่อจลาจลยึดเมือง” ของกลุ่มทหารรับจ้างครั้งนี้ถือเป็นการเปิดจุดอ่อนหลายด้านของปูตินโดยเฉพาะในกองทัพรัสเซีย
สงครามยูเครนคงดำเนินต่อไปแต่ปูตินคงถูกกดดันให้ต้องโยกย้ายระดับสูงกันครั้งใหญ่ เพราะหันซ้ายหันขวาแล้วคงมีคำถามว่าใครคนไหนเกือบจะแปรพักตร์ข้ามขั้วไปฝั่งที่พยายามจะโค่นเขาในช่วงความสับสนใน 2 วันที่ผ่านมา
และปูตินกับปริโกซินจะคบกันในฐานะเพื่อนที่หักหลังหันมาเคลียร์ใจชั่วคราวหรือจะมี “ดีลลับยกสอง” เพื่อรักษาฐานอำนาจต่ออย่างไรต้องจับตากันต่อไป
ที่ปูตินคงต้องเอาคลิปมานั่งศึกษาพิเศษคือเสียงตะโกนเชียร์ “Wagner! Wagner!” ตอนทหารกลุ่มนี้ถอนตัวออกจากเมือง Rostov แปลว่าอะไร?
ที่แน่ ๆ คือความพยายามเขย่าบัลลังก์ปูตินของ ‘เพื่อนรักหักเหลี่ยมโหด’ ครั้งนี้จะนำมาซึ่งการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในโครงสร้างอำนาจรอบๆ ปูตินแน่ๆ
ในอีกด้าน ทหารฝั่งยูเครน ก็เผยคลิปฮาๆ เป็นการแซะปูตินแบบแสบๆ ให้เจ็บใจเล่น โดยเป็นคลิปที่ทหารยูเครนคนหนึ่งกำลังนั่งกินป๊อบคอร์นดูการก่อรัฐประหารในรัสเซียอย่างสบายใจ
ส่วนปฎิกิริยาของชาวรัสเซีย คือการออกมารวมตัวส่งเสียงเชียร์กันบนถนนในเมืองรอสตอฟ เพื่อบอกลากลุ่มกบฏแวกเนอร์ โดยปฏิบัติต่ออาชญากรสงครามเหล่านี้ราวกับเป็นร็อคสตาร์อย่างไรอย่างนั้น.
ภาพประกอบ: สำนักข่าวรอยเตอร์
แปล & เรียบเรียง: ฮัลวา ตาญี
