วันที่ 7 ส.ค.2566 มีรายงานว่า ศ.ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์ นักวิชาการอาวุโสและอาจารย์ประวัติศาสตร์ชื่อดังของไทย เสียชีวิตแล้ว ในวัย 83 ปี
ประวัติของ อ.นิธิ เอียวศรีวงศ์ เกิดเมื่อสันที่ 23 พฤษภาคม 2483 ที่เชียงใหม่ ในครอบครัวคนไทยเชื้อสายจีน
จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาที่โรงเรียนอัสสัมชัญศรีราชา และสำเร็จการศึกษาสาขาวิชาประวัติศาสตร์ ระดับปริญญาตรีและปริญญาโทจากคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ต่อมาเข้ารับราชการในตำแหน่งอาจารย์ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และได้ลาไปศึกษาต่อระดับปริญญาเอก ณ มหาวิทยาลัยมิชิแกน สหรัฐอเมริกา และสำเร็จการศึกษาในปี พ.ศ. 2519
อ.นิธิ กลับมารับราชการที่เดิมจนได้รับตำแหน่งศาสตราจารย์ ต่อมาเข้าโครงการลาเกษียณอายุราชการก่อนกำหนดในพ.ศ. 2543 ด้านวิชาการ ท่านเป็นผู้มีส่วนสำคัญในการบุกเบิก “มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน” ผ่านรูปแบบบทความทางหนังสือพิมพ์ และนิตยสาร
อ.นิธิ ถือเป็นปัญญาชนผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดีอย่างเอกอุ อีกทั้ง ยังเป็นผู้มีความรอบรู้อย่างลึกซึ้งในศิลปวิทยาการหลากสาขา อาทิ สังคมวิทยา รัฐศาสตร์ วรรณคดี พุทธศาสนา วัฒนธรรม และภาษาโบราณ ถือเป็นนักวิชาการที่ได้สร้างสรรค์ผลงานเป็นจํานวนมาก ประกอบด้วยงานวิจัย หนังสือ งานแปล งานรวบรวมบทความทางวิชาการในนิตยสารและหนังสือพิมพ์ รวมทั้งการอภิปรายและปาฐกถาในวาระต่างๆ
อ.นิธิ เป็นผู้มีแนวความคิดในทางปัจเจกชนนิยมและเสรีนิยม มีอุดมการณ์มุ่งหมายที่จะให้ปัจเจกชนได้มีเสรีภาพในการ ตัดสินใจด้วยความรู้และวิจารณญาณของตนเอง โดยอาศัยข้อมูลทางประวัติศาสตร์เป็นเครื่องชี้นํา อีกทั้งยังเป็นผู้บุกเบิกการศึกษาประวัติศาสตร์ภาคประชาชนและสตรี โดยเน้นการใช้ความรู้เพื่อพัฒนาศักยภาพของปัจเจกชน และภูมิปัญญาชาวบ้าน
จากผลงานที่ผ่านมาของท่าน จึงได้รับการสรรเสริญว่า เป็นนักวิชาการที่มีชื่อเสียงในการเป็น ‘ผู้นําทางความคิด’ ให้แก่นิสิต นักศึกษา นักวิชาการ และประชาชนหลายสาขาอาชีพ กระทั่งได้รับการยกย่องจากสถาบันต่าง ๆ ตลอดจนได้รับรางวัลนักวิจัยดีเด่นจากสภาวิจัยแห่งชาติ, รางวัลฟูกูโอกะ และรางวัลศรีบูรพา.
